Voorbije activiteiten in beeld en woord

De oorlog in Oekraïne: wat drijft het Poetinregime – voorafgegaan door een Oekraïnse maaltijd

Toast literair – lenteontbijt maart 2022

Gerechtsgebouw – Vlinderpaleis te Antwerpen

De Boekenroof van 1794-95 door Pierre Delsaerdt

Mee op boekenroof tijdens de Franse bezetting van de Oostenrijkse Nederlanden!

Wanneer? 1794-1795

Wie? Eén revolutionaire volksvertegenwoordiger Laurent en zijn vier commissarissen.

Wat? Zo’n 50.000 kostbare boeken en 2000 handschriften: zeer oude middeleeuwse handschriften geschreven op perkament en papier, sommige van de oudste gedrukte boeken van vóór 1470 (voor Gutenberg en Martens) en ook pamfletten en vlugschriften over de opstand tegen Spanje.

Vanwaar? Klooster- en abdijbibliotheken en de Leuvense universititeitsbib.

Waarheen? De nieuwe Bibliothèque National, het Muséum National d’ histoire naturelle en de Bibliothèque Mazarine.

Winstopbrengst voor de Franse staat? Nul! De boeken werden niet verkocht en kwamen niet in privébezit terecht.

Wat met deze boeken anno 2021? De professor gaat niet in op het hele restitutiedebat. Je hebt nu vrije toegang tot de publiek tentoongestelde werken in de desbetreffende Parijse musea. De werken zijn veelal ook gedigitaliseerd en dus op die manier gemakkelijk toegankelijk.

1349 – Hoe de Zwarte Dood Vlaanderen en Europa veranderde

Van de pestepidemie in de middeleeuwen naar de Franse revolutie! In 1349 sloeg de pestepidemie in Vlaanderen toe. Joren Vermeersch schetste ons baanbrekende ontdekkingen over de sociale, economische en politieke wijzigingen na de doortocht van deze pandemie.

Vanuit Kirgizië met ratten en vlooien meegereisd op de Zijderoute tot de Italiaanse handelspost op de Krim. Ingezet als biologisch oorlogswapen tegen die stad en dan op spookschepen van de vluchtende Italiaanse kolonisten tot in Europa geraakt. De hel brak los van 1347 tot 1352 – in gans Europa en in het Graafschap Vlaanderen en het Hertogdom Brabant. Een dodentol van een derde van de bevolking.

De stabiele maatschappelijke orde verdween. Op het platteland ontstond een nieuwe sociale klasse van ex-pachters, de herenboeren. De parasitaire adel verarmde. De ondernemende stedelijke ambachtslieden konden hun macht uitbreiden en hun pracht en praal etaleren. Dat bracht rijke burgerlijke architectuur in de steden.

De internationale top-adel en de vorsten probeerden tevergeefs de klok nog terug te draaien. Maar de wereld was definitief veranderd. Relaties tussen werkgevers en werknemers, tussen edelen en pachters, vorsten en burgers; alles werd anders. De heel vroegtijdige voorbode van de Franse Revolutie!

Daguitstap naar Brugge, met concert in het Concertgebouw

Brugge is vooral bekend als een prachtige historische stad met veel cultureel erfgoed. Een stad met smalle straatjes, grachten, bruggen en veel chocolade en wafel winkeltjes.

Wij gingen een dag lang op zoek naar het andere Brugge. Dat van goed verborgen parels en geheime plekjes.

Op het programma:

Een bezoek aan het vernieuwde Gruuthuse Museum: met unieke collectiestukken komt de Bourgondische bloeiperiode hier tot leven. Blikvanger is de authentieke laat-15e-eeuwse bidkapel die de verbinding maakt tussen het paleis en de Onze-Lieve-Vrouwekerk, met uitkijk op het graf van Maria Van Bourgondië.
Een wandeling langs de installaties van de Triënnale. Het verrassend thema was TraumA. We gingen op zoek naar het verborgene en balanceerden tussen droom en realiteit, privé en publiek. Op zoek naar de minder zichtbare kant van het picture perfect Brugge.
Een rondleiding in het Concertgebouw. Het zicht over de stad vanop het dakterras van het Concertgebouw was adembenemend!
Het concert “Van klassiek naar romantiek”, door het Antwerp Symphony Orchestra met Philippe Herreweghe als dirigent. Ludwig van Beethoven en Anton Bruckner ontroerden ons.

Samengevat: een toffe dag in leuk gezelschap. Het was genieten van het mooie weer én van volop weer cultuur!

Catherine Vuylsteke: China. Volksrepubliek van Verlangen. Ontwikkelingen in de hedendaagse Chinese maatschappij

Een zeer uitgebreide kennis over China, jaren ervaring als journalist, een genuanceerde kijk op de Chinese maatschappij, politiek en cultuur: het recept bij uitstek om ons een avond lang sterk te boeien.

Zo vertelde Catherine Vuylsteke dat het boerencommunisme van Mao Zedong slechts schijn was en dat de stempel ‘stedelijk’ of ‘’ruraal’ op je identiteitskaart letterlijk een wereld van verschil uitmaakt. Zij nam ons mee naar de opium-oorlogen en het Britse imperialisme, de economische hervormingen onder Deng Xiaoping en het bloedbad van het Tiananmenplein. De politiek gespannen situatie in Hong Kong en Shangai kwam ook aan bod.

Vandaag zien we een zelfzeker maar autoritair en repressief China onder Xi Jinping. Moeten we China dan demoniseren en er bang van zijn? Neen, de doorsnee Chinees ziet wel degelijk in wat er fout loopt. Dringend is wel dat de Europese Unie zich echt ontplooit.

Tenslotte was er tijd voor vragen over de Nieuwe Zijderoute,het gigantische infrastructureel project waarmee China een ontwikkelingsstrategie ontplooit in landen in Afrika-Eurazië. En over de minderheden in China. Met 92 % van de 1,4 miljard Han-Chinezen is er geen plaats voor diversiteit voor de Oeigoeren (islam), de Tibetanen (boeddhisme, lamaïsme) en de Mongolen.

Koen Lemmens over nieuwe tradities

Koen Lemmens hield een fris pleidooi om bewust om te gaan met onze traditie. Veel van wie we zijn en wat we denken, danken we immers aan de vorige generaties. Onze maatschappij is gebaseerd op de overdracht van tradities. Hoe gaan we daar dankbaar mee om? En hoe dragen we ze over aan wie na ons komt? Er is geen reden om kritiekloos overgeërfde praktijken voort te zetten maar er is ook geen reden om alle tradities zomaar over boord te gooien. Juist de constante bevraging ervan is essentieel voor kritische burgers.

Die kritische omgang met het verleden stond centraal in de lezing. Koen Lemmens illustreerde zijn gedachtegang met voorbeelden uit onze maatschappelijke structuur, het onderwijs, onze spelling, onze culturele achtergrond als de Bijbel en de Klassieke literatuur. Tradities overleven omdat ze evolueren. Hij hield ook een sterk pleidooi om onnodige provocaties te vermijden – zoals bijv. in de discussie over de helper van de Sint, Zwarte Piet vs de roetpiet – en te zoeken naar waar iedereen beter van wordt. Onze samenleving is immers van niemand en het is belangrijk dat iedereen er zich thuis voelt.

Essay bundel: “De dwaling van de beeldenstormer. Waarom we bewust moeten omgaan met de traditie.”

Op verkenning op de Donk – Brasschaat

Veel leden DF kennen “De Donk” als hun woonplaats, uit hun jeugd, …

We luisterden dan ook nieuwsgierig naar de verhalen van onze gids Francis Dierckxsens, norbertijn en rasechte Brasschaatenaar.

De wijk evolueerde van een landbouwgebied naar een wijk van grootgrondbezitters met kastelen en dienstgebouwen, met parken en grote tuinen: het Bisschoppenhof, het Kasteel Voshol, het Kasteel Ter Borcht, Eikelenberg, Vriesdonk.

De industriële revolutie bracht handel en nijverheid. Welstellende Antwerpenaren zochten ‘een buitenverblijf’. Geldnood deed grootgrondbezitters hun landerijen verkavelen.

De namen van nieuwe straten herinneren ons aan de bewoners, de begroeiing (de Eikenlei, nu zonder eiken) of omdat zonen in het leger gediend hadden (de Oudstrijderslei). De Sint-Ludgardis Openluchtschool en het Sint-Michielscollege vingen de kinderen uit de nieuwe gezinnen op.

En dan “la petite histoire”:

– het verdachte overlijden van het “Tigra”meisje, die met haar mooie ogen het sigarettenpakje mocht sieren;

– het korte verblijf van Prinses Marie-Josée aan de Voshollei bij het begin van WO1 voor ze naar een school in Engeland vertrok;

– Nicole Kidman die een chique villa huurde in de wijk Vriesdonk tijdens opnames voor ‘Grace of Monaco’ in Lint. In Brasschaat kon ze incognito verblijven.

Unaniem applaus voor onze gids. Het was de moeite waard.

Als de Bliksem, 900 jaar Norbertijnen – bezoek Abdij van Park, Leuven

Onze gids startte met het verhaal van het leven van Norbertus.

Norbertus, geboren in 1075, werd priester gewijd in 1115. Volgens de legende bracht een bliksemschicht bij klaarlichte hemel hem tot ommekeer. Hij schonk zijn bezittingen aan de armen en wilde de mensheid dienen. In Prémontré stichtte hij het eerste klooster van de premonstratenzers.

In 1124 werd hij naar Antwerpen gezonden om het tanchelisme te bestrijden. Hij stichtte daar de Sint-Michielsabdij. Van daaruit volgden later de abdijen van Averbode, Tongerloo, Middelburg, Grimbergen, Park te Heverlee, Postel en Leffe.

Norbertus overleed In 1131 en werd in 1582 heilig verklaard.

Topstukken van de tentoonstelling waren de glasramen van de kloosterpandgang, een ontwerptekening van Rubens, een antifonarium, de Atlas Maior en een besloten hofje. De gerestaureerde plafonds met prachtig stukwerk in de bibliotheek en de refter zijn uitzonderlijk.

Na een heerlijke maaltijd in De Abdijmolen gaven twee gidsen ons een kijk op het economisch-ecologisch functioneren van de abdij: boerderijen, visvijvers, brouwerij, bakkerij, plantentuin, watermolen, tiendenschuur, kerkhof, boomgaard. Het is indrukwekkend met hoeveel zorg en toewijding de restauratie deze abdij opnieuw tot leven brengt.

Wij hebben de dag gezellig afgerond met een stukje taart, abdijbier en een goed gesprek.

Daguitstap naar Doornik – 9 juli 2021

Doornik – de tweede oudste stad van België – was eeuwenlang één van de religieuze en culturele centra van Vlaanderen. Al in de Romeinse tijd bestond de stad en vooral in de Middeleeuwen groeide ze flink door de bloeiende lakenhandel. Doornik was tevens groot leverancier van wandtapijten. Hier werkten de eerste “Vlaamse Primitieven” en de steengroeven uit de buurt leverden de bouwelementen voor de eerste romaanse en gotische gebouwen in Vlaanderen. In 1513 werd de stad veroverd door koning Hendrik VIII van Engeland. Daarmee is het de enige stad in België die ooit onder Engels bewind viel.

Het erfgoed van Doornik biedt vele sporen van haar duizendjarige geschiedenis. We bewonderden het oudste belfort van België en de O.L.V-kathedraal met zijn vijf klokkentorens. We wandelden door de stad met de lakenhal, de Pont des Trous en de vele gebouwen in art-nouveaustijl, o.a. het Museum voor Schone Kunsten (ontworpen door Victor Horta).

Jo Casaer schreef een boeiend verslag van deze uitstap. Hij verzorgde ook de fotoreportage. Mogen we je speciale aandacht vragen voor de foto van het schilderij van Theodoor Verstraete? Deze schilder woonde vele jaren in Brasschaat en er is een straat naar hem genoemd.

Kijk en lees het verslag hier.