Huis Architect Renaat Braem in Deurne
Op zaterdag 8 juli werden we bevlogen gegidst door het Huis van Renaat Braem in de Menegemlei in een rustige wijk van Deurne aan het Boekenbergpark.
Het zal schrikken geweest zijn voor de buurtbewoners in de meestal burgerlijke huizen toen ze de plannen van architect Renaat Braem van 1955 zagen. In 1958 namen Renaat en zijn echtgenote, grafisch kunstenares Els Severin hun intrek in dit bizarre huis in modernistische, brutalistische stijl. Er was meer dan één bouwaanvraag nodig eer de woning er mocht komen. Maar ze is zeker één van de interessante uitingen van naoorlogse residentiële architectuur in België. De woning met architectuur-atelier is een sober en strak uitgewerkt bouwvolume in halfopen bebouwing met een kleine, maar mooie tuin. De cesuur met het buurpand is zonder meer frappant. Vanop de straatkant en ook vanuit de tuin vallen de grote vensterpartijen op. Binnenin geeft dit véél lichtinval. De architectuur binnenin kanaliseert dit licht ook zeer goed met spiegels en adequate kleuren van de binnenbekleding.
Onze gids zette Renaat Braem in beeld als architect van onder andere de politietoren aan de Oudaan (Antwerpen), de woonwijk Arena (Deurne), het rectoraatsgebouw van de VUB de gemeentelijke bibliotheek in Schoten, de hoogbouwwijk Sint-Maartensdal (Leuven), de Vleeshuiswijk in Antwerpen, de Braemblokken van het Kiel en de Luchtbal. Maar Renaat hielp ook bij de restauratie van de windmolen op Sint-Anneke (Antwerpen). En na wat googelen ontdekte ik ook dat Renaat Braem de jeugdherberg Gagelhof te Zoersel ontwierp. Kortom hij was een begaafd en veelzijdig architect.
Renaat Braem was een visionair architect. Hij werkte als stagiair in het atelier van de Franse architect Le Corbusier. Renaat noemde de Belgische (wan)ordening “het lelijkste land ter wereld”. Hij noemde zijn eigen woning “het schoonste land ter wereld”.
Renaat Braem was echt sociaal bewogen. Hij was ervan overtuigd dat hij de mensen tot een hoger niveau kon tillen door de architectuur, zowel plaatselijk met privéwoningen als grootschaliger door stadsplanning. Licht en leegte speelden daarbij een grote rol. In de woning zijn het architectuur-atelier en het woongedeelte strikt gescheiden van elkaar: het atelier op de begane grond (eigenlijk half verzonken in het 0-niveau als souterrain) en het woongedeelte op de twee bovenverdiepingen. De inrichting is functionalistisch en praktisch.
Renaat Braem speelt in zijn woning met lichtinval, materialen (staal, beton, houtsoorten), kleuren (grijs, rood, geel, blauw, groen). Het Japanse architectuurgegeven van één grote lichtschacht (tokonoma) is ook zeer belangrijk. Dat contrasteert dan weer met de brutalistische blootheid van open kokers met leidingen voor nutsvoorzieningen (gas, water, elektriciteit) in door technici gekende functionele kleuren. Opvallend waren ook de zitstoelen van top-design: Arne Jacobsen, Osvaldo Borssani.
De enige toegift die Renaat Braem aan het concept functionaliteit deed, was dat hij in zijn ontvangstruimte voor klanten (zijn kantoor) aan de wand achter zijn stoel een ware bonbonnière van reismemorabilia had hangen. Misschien om zijn klanten te doen dromen van een toekomstige droomwoning?
In 1999 schonk Renaat Braem zijn woning bij leven aan de Vlaamse Gemeenschap. Na rijp beraad werd besloten om het huis te behouden als huismuseum. Na het Horta-huis in Brussel is dit het tweede initiatief van die aard in België, en het eerste voorbeeld van naoorlogse architectuur.
Oosterweelsafari
Bezoek Oosterweel werken / de bouwwerf van de eeuw / 29 juli – 3 augustus
Met een volle bus vertrokken we uit Brasschaat naar de Oosterweel werken.
We werden hartelijk ontvangen met koffie en thee en als extra een versnapering uit eigen keuken. Voor ‘Veiligheid voor alles’ kwam iedereen met lange broek en begon het avontuur met het passen van professionele veiligheidsschoenen, een helm en een hesje met ‘bezoeker’ erop.
Gerlinde Dhondt, de werfcomunicator van LANTIS, nam ons mee in het fascinerend en complex verhaal van mobiliteit en duurzaamheid. LANTIS staat voor: L: leefbaar, ANT: Antwerpen, I: innovatie, S: samenwerking. Indrukwekkend om het verhaal van Oosterweel van achter de schermen te zien, te horen en beter te begrijpen.
Antwerpen, een agglomeraat van 1,5 miljoen inwoners met de 2e grootste haven van Europa en een belangrijk knooppunt in het Europese wegennetwerk loopt al een tijdje vast. De ring van autowegen rond Antwerpen is nog niet gesloten. Oorspronkelijk was het plan om met de Lange Wapper brug de cirkel rond te maken. Diverse burgerinitiatieven hadden bezwaren. Zij eisten meer leefbaarheid en duurzaamheid, naast economie en automobiliteit. De overheden en de burgers kwamen samen tot een nieuw plan. Alleen al dit proces is een experiment van nieuwe democratie dat inspireert voor de toekomst. De burger kwam mee aan de tekentafel en er werd ingezet op de auto onder de grond, deels door overkapping van de bestaande ring (waardoor de stadsdelen door parken weer verbonden raken met elkaar) en door tunnels om de waterwegen te kruisen. De Lange Wapper verdween.
Er is het stoutmoedige plan om de burger uit de auto te lokken: vier architectonisch te waarderen park-and-rides, een opwaardering van het openbaar vervoer, de oranje LANTIS elektrische deelfiets (ook in Brasschaat te zien en recent de 50.000ste rit), fietspaden en fietsostraden en de optimale afstemming op elkaar van deze drie. Er is veel uit de kast gehaald om 50% van het autovervoer om te zetten naar deze nieuwe en groene mobiliteit.
Na het beeldverhaal in de bouwkeet ‘Keet ’t Zand Rinkoniên’ vertrokken we met Gerlinde, veilig in onze bus, om de bouwwerken zelf te gaan verkennen. Het hele project toont in alle details aandacht voor de uitvoering: prachtige geluidsmuren in transparant glas, geluiddempend hout en wallen met groen en bloemen, overal de terugkerende afscheidingen van staal gevuld met stenen. De grondige aanpassingen aan bestaande infrastructuur sluiten aan bij de huidige tijd. Recyclage van gebruikte bouwmaterialen en zorg voor onze omgeving: vegetatie, dierenwelzijn (ecoducten), wachtbekkens voor insijpeling van regenwater en waterzuivering zijn vandaag een onderdeel van het ’Oosterweel Project ’. Met verbazing en bewondering hoorden we de uitleg over de afbraak van het viaduct van Merksem en hoe er een tijdelijk een nieuwe weg naast het viaduct wordt gebouwd, een ‘bypass’, om de verkeershinder te beperken. Dit was het moeilijkste en spannendste onderdeel van het hele project. Ingenieus gevonden om de verkeershinder te beperken.
Door de verlaagde rijsnelheid en een nieuwe wegdektechniek wordt het stiller voor bewoner en bestuurder. Het project is zeven jaar geleden gestart, COVID-19 en PFOS brachten bijzondere uitdagingen en mogelijkheden. We lazen op de werf de gedetailleerde veiligheidsinstructies rond PFOS.
En het financieel plaatje? In het projectdeel dat wij bezochten gaat 400 miljoen euro naar autowegen en viaducten en 200 miljoen naar duurzaam vervoer en natuur. In totaal gaat het om 5,5 miljard euro voor het ganse project. De kosten van de PFOS-sanering wordt doorgestuurd naar 3M. De rest voor de belastingbetaler? Nee, de leningen worden afgelost door de tolgelden van de tunnels.
Hier willen we meer van horen en zien de komende jaren. Met Gerlinde keken we al naar de mogelijkheid van een vervolgbezoek.
www.oosterweelverbinding.be / vlaanderen.be/mobiliteit-en-openbare-werken/wegen/het-toekomstverbond-verzoent-mobiliteit-en-leefbaarheid
Oosterweeluitstap van 29 juni 2023
Oosterweeluitstap van 3 augustus 2023
Meerdaagse reis naar het Lake District en York in Engeland
Dauwwandeling
We waren met 18 vogelliefhebbers zeer vroeg in de ochtend (om 5 uur, jawel) aan de uitkijktoren te Kalmthout voor weer een fantastische dauwtrip op ook dit jaar weer 1 mei. Op 1 mei is het om 5 uur nog stekendonker en horen we op onze twee uur durende wandeling de vogels één voor één wakker worden met hun gekoekoek, gekwetter, getsjirp of gefluit.
Ik moet in verband met deze Davidsfonds Brasschaat activiteit twee zaken eerlijk bekennen. Vooreerst dat ik van die vliegende fauna niet erg veel ken.
Maar ik ga elk jaar mee, gewoon voor de sfeer en ik geniet intens van de bevlogenheid van de echte wél-kenners en de gids.
Natuurgidsen zeggen altijd: “Als je weer één wetenswaardigheid van deze wandeling onthoudt, dan is het al weer best OK”. Ik heb dit jaar opgestoken dat niet migrerende vogelsoorten dialecten ontwikkelen en dat migrerende soorten de eenheidstaal behouden zonder dialecten.
Maar ik vond ook de uitleg over planten op dit gebied omheen Stappersven interessant. En ook de inspanningen van Natuurpunt om de exoot rodondendron uit te roeien met heel veel mankracht.
Ondertussen priemde het zonnetje stilaan en kondigde een mooie verder dag aan. Het werd steeds lichter.
Mijn tweede bekentenis is dat ik erg verlekkerd ben op een ontbijt met spek en eieren in aangenaam gezelschap. Annemie en Egbert, het was ook dit jaar weer “Tik tok” in orde! “Beuh!”: het varkentje met zijn lange staart van het spek.
Lezing: Vrouwen van Vlaanderen – Véronique Lambert
Op 27 april was de avondlezing gewijd aan Vrouwen in Vlaanderen.
Véronique Lambert legde in haar betoog de klemtoon op de belangrijke inbreng van vrouwen in de geschiedenis van het Graafschap Vlaanderen van de 9e eeuw tot 1525.
Als echtgenote, dochter of weduwe hebben vrouwen steeds veel invloed gehad op het politieke en religieuze beleid in die periode.
Zo is er Judith die huwde met Boudewijn I met de IJzeren Arm, de eerste Graaf van Vlaanderen.
Door toedoen van de landvoogdes Margaretha Van Oostenrijk werd de feodale band tussen het graafschap Vlaanderen en de Franse kroon definitief doorgeknipt in 1525.
De spreekster illustreerde haar betoog met afbeeldingen van de betrokken vrouwen. Het was een boeiende roller-coaster doorheen 7 eeuwen Vlaamse geschiedenis.
Joods leven te Heide-Kalmthout (gids Hans Geldhof)
Heide was oorspronkelijk een bijna onbewoond gehucht van Kalmthout. Tussen de twee wereldoorlogen kende Heide echter een ware toevloed van joodse mensen. Dit heeft een wezenlijke bijdrage geleverd in de explosieve groei en bloei van het dorp Heide. Tijdens het interbellum waren er minstens 700 ingeschreven joodse inwoners. Waarschijnlijk waren het er zelfs meer. Ook kwamen vele honderden joodse toeristen tijdens de weekends en tijdens de zomermaanden naar Heide. Eind jaren ’20 bouwden zij een mooie synagoge. Hans vertelt ons dat er toen in Heide nog geen kerk stond! Dit was in België de enige synagoge buiten de stad. Spijtig dat ze in zeer vervallen staat is. Doordat het eigendomsrecht erg versnipperd is onder 70 erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaars is aankoop voor restauratie een bijna onoverkomelijke klus. We wandelden ook langs een Jeshiva, een hogeschool voor de Talmoedstudie, de allereerste in België. Hans vertelt ons dat er les was van 6 uur ’s ochtends tot 9 uur ’s avonds aan groepen studenten. Studenten leerden de Talmoed uit het hoofd. Er kwamen vele buitenlandse joodse studenten studeren in Heide. Die verbleven dan op kot in studentenhomes.
Verschillende hotels waren ook specifiek gericht op joodse toeristen. Vele pensionnetjes en kamers bij gewone burgers hadden joodse gasten.
Vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog vertrokken vele joden uit Heide en Antwerpen in diaspora. Maar 37 achtergeblevenen werden tijdens razzia’s in Heide door de Duitsers opgepakt en naar vernietigingskampen gestuurd. We horen van Hans ontstellende getuigenissen van zijn onderzoek bij interviews van terug keerders en hun nazaten uit heel de wereld.
95 jaar FEEST DAVIDSFONDS BRASSCHAAT
Onze vereniging bestaat 95 jaar! Dat hebben we met de nodige luister en met veel plezier samen gevierd. Annemie Jasperse verwelkomde onze leden en verschillende van onze schepenen op deze feestelijke dag. We genoten van een heerlijk zondags buffet en toasten op onze verjaardag. Annemie hield een korte toespraak, een ode aan de warmte en vriendschap die mensen in onze vereniging bij elkaar vinden. Annemie zette ook het bestuur van Ons Middelheem in de bloemetjes. Dank zij hen is deze zaal onze vertrouwde stek geworden. We kregen complimenten van Carla Pantens, de schepen van cultuur in Brasschaat en Marc Helderweirt schetste de geschiedenis van 95 jaar Davidsfonds Brasschaat. Freddy Bernaerts vertolkte de stem van onze leden, altijd blij met onze verrijkende lezingen, verenigingsuitstappen en reizen. De opbrengst van onze confituurverkoop vertaalde zich in een cheque van 1500 euro voor de sociale kruidenier in Brasschaat.
Na de middag genoten we van het samenspel van gedichten en muziek van Hans Depelchin en de muzikanten van de Filharmonie.
Een woordje van Freddy Bernaerts
Beste mensen allemaal,
Ik zou u even willen spreken over hoe een doodgewoon eenvoudig Davidsfondslid , hetgeen ik ben, het DF Brasschaat nu ervaar.
Ik tracht dus te kijken naar DF Brasschaat met de ogen van u allemaal. Dit is wel niet zo eenvoudig ! Maar laat me u daarom, simpelweg, beginnen te vertellen hoe ik bij het DF terecht ben gekomen. Ik zag dat er interessante lezingen werden gehouden hier in DF Brasschaat. Toen ik deze lezingen ging volgen, bemerkte ik echter , dat er ook talrijk interessante mensen in het DF waren.
Daarna sloten Mia en ikzelf ook aan bij talrijke zeer geslaagde daguitstappen, meestal met een culturele achtergrond. Er waren er teveel om hier allemaal op te noemen.
Bij alle activiteiten was steeds het sociale een verbindend en een vast gegeven.
“Last but not least” waren er, en zijn er, de jaarreizen, door DF Brasschaat ingelegd. Ook deze brachten onze DF leden dichter bij elkaar.
- De reis naar de Hansesteden opende onze ogen voor een ander Duitsland, met onze steden verbonden door eeuwenoude handelswegen.
- De “Evening Songs” in de kathedraal van Wells, Z-England, zullen ons eeuwig bijblijven.
- Ook het oostelijk deel van Duitsland was beklijvend met Goethe , Bach en Luther. Maar zeker ook het bezoek aan een Stasi gevangenis zullen we niet gauw vergeten.
- En dan vergeet ik nog de heerlijke momenten in Bourges te vermelden en zoveel andere plaatsen
Maar hoe zou het nu komen dat al deze activiteiten hier in Brasschaat , zo boeiend zijn, en zo een enorm succes hebben.
Ik denk, en ik hoop dat jullie het hier met mij volledig eens zijn, dat dit is omdat het Bestuursteam zo buitengewoon hard zijn best doet, en dit doet door zich met hart en ziel belangeloos in te zetten.
Daarom wil ik hier nu voor Annemie en héél het bestuursteam een zeer groot daverend applaus te vragen.
Prof. Dr. Pierre Van Damme-Corona
Voor een ruim publiek vergastte professor Pierre Van Damme ons op een analyse van wat we tijdens de Coronapandemie hebben meegemaakt en waar we nu staan.
Waarom lijken er nu meer pandemieën te zijn dan vroeger? Hoe verliepen de twee Corona-jaren op epidemiologisch vlak? Wat was het ultieme doel van de vaccinatiecampagne? Waarom was die zo succesvol in Vlaanderen? Moeten we nu nog blijven boosteren? En wie dan bij voorkeur? Hoe zal de technologie achter de vaccinaties nog verder ontwikkelen in de toekomst? Hoe evolueert het Coronavirus nog voort? En ook: wat kunnen we leren uit het afgelegde traject tijdens de Coronapandemie en uit de keuzes die gemaakt werden? Hoe bereiden we ons nu al voor op toekomstige ziektes?
Op deze en nog veel andere vragen kregen we een helder antwoord, ondersteund door de nodige grafieken en door de deskundige uitleg van professor Van Damme. De ontelbare vrijwilligers van de vaccinatiecentra, het medisch personeel overal te lande en de betrokken wetenschappers kregen een spreekwoordelijk welverdiend applaus voor hun inspanningen.
Kort samengevat: een boeiende avond die ons deed stilstaan bij de heel moeilijke periode 2020-2021 in onze maatschappij. De opbrengst van deze avond ging naar Centrum voor Evaluatie van Vaccinaties (CEV).
Plaats een Reactie
Wil je graag reageren op iets wat je op onze website hebt gezien?Plaats je reactie. Na goedkeuring komt je reactie op onze website!
Geef een reactie
